Ira(n)(k)
We have a very considerable hearts and minds challenge, we are not interested in gratuitous violence.
Michael Jackson, april 2004
De Britse troepen in het zuiden van Irak werden geprezen om hun subtiele aanpak in de strijd om de harten en geesten van de bevolking. In het voorjaar van 2004 was er forse Britse kritiek op de Amerikaanse collega's: schietgrage cowboys waren het, die in gevechtsuitrusting rondreden met gepanserde voertuigen, terwijl de Britten de bevolking tegemoet traden met baret en zonder zonnebril. De kritiek strekte zich uit tot de Britse stafchef, generaal Sir Michael Jackson. Zelfs de Amerikaanse stafchef Richard Myers gaf toe dat men van de Britten kon leren, wat ze in Basra deden was immers absolutely magnificent. De Britse aanpak werd onder andere toegeschreven aan hun dertigjarige ervaring met de strijd tegen de IRA in Noord-Ierland, waardoor de militairen beter gewend waren met risico's om te gaan, in tegenstelling tot de paranoïde Amerikanen.
Tot vorige maand.
Op 19 september bevrijdden Britse militairen twee collega's uit de gevangenis van Basra. De twee waren door de Iraakse politie gearresteerd, en de politie weigerde ze onmiddelijk vrij te laten. De bevrijding kwam erop neer dat de Britten met een aantal Warrior-tanks de gevangenis binnenreden. Van de gevangenis was daarna nog weinig over.
Naast de twee Britten wisten 150 gevangenen, waaronder nogal wat guerilla-strijders, te ontsnappen. De bevolking was not amused en bestormde de tanks. Er werden twee molotov-cocktails gegooid.
Michael Jackson zei:
No right-thinking person will have enjoyed seeing the graphic images of British soldiers doing their duty in Basra which appeared on Monday. But the understated descriptions that have been given by the soldiers involved speak volumes of the steadiness in action and determination displayed by soldiers on operations every day.
In het Verenigd Koninkrijk wist men de zaak al snel te duiden: shi'ieten die worden aangemoedigd en bewapend door Iran houden zich bezig met terroristische activiteiten in Zuid-Irak. De politie van Basra is op grote schaal geïnfiltreerd door deze terroristen; direct ingrijpen na de arrestatie was van levensbelang.
Opmerkelijk, omdat aangenomen werd dat de insurgency in Irak vooral uit soennieten bestaat, die de touwtjes in handen hadden tijdens het bewind van Saddam Hoessein. Het lijkt logisch dat na een verkiezingsoverwinning van de shi'ieten begin dit jaar, er meer shi'ietische politieagenten komen, zeker in het voornamelijk shi'ietische Basra. Het lijkt ook logisch dat die zich ideologisch verbonden voelen met het shi'ietische bewind in Iran.
Daags na de bevrijding van de twee soldaten maakte The Times duidelijk wat de reden is van de Iraanse inmenging: de Britse lobby voor sancties tegen Iran bij de Veiligheidsraad wegens het nucleaire programma. Tony Blair maakte enkele weken later de poreuze cirkel rond door te verklaren dat hij zich niet laat intimideren door Iraanse bommen in Irak. Blair leek wel haast te hebben:
There is no justification for Iran or any other country interfering in Iraq.
De twee soldaten die in Basra werden gearresteerd, waren geen zandhazen maar leden van het elitecorps SAS. Ze reden verkleed in traditionele Arabische kleding rond in een Toyota Cressida met nevenstaande wapens en explosieven toen ze door Iraakse politie werden aangehouden. In het vuurgevecht dat ontstond werd één agent gedood en raakten diverse anderen gewond.
De omstandigheden van de arrestatie deden de vraag rijzen of de SAS zelf bommen in Basra plantte. Zoals in het gelinkte artikel wordt opgemerkt, zou dat geen novum zijn: in '98 waren er al Britse militairen betrokken bij de IRA-aanslag in Omagh. En in Basra werd al in het voorjaar van 2004 Britse betrokkenheid bij bomaanslagen vermoed.
Afgelopen weekeinde onthulde The Independent dat bommen die door de Iraakse terroristen worden gebruikt, gebaseerd zijn op IRA-technologie. Dat de IRA zijn expertise onder andere deelde met Palestijnse groeperingen, zou een verklaring kunnen zijn voor de toepassing ervan in Irak. De IRA deed er twintig jaar over om bommen te ontwikkelen die via infra-rode afstandsbediening kunnen worden ontstoken. Of nou ja, ontwikkelen, MI5 gaf die technologie aan de IRA omdat men wist dat de IRA zoiets wilde hebben. Dan kun je maar beter weten wat die techniek precies is, voordat ze zelf wat in elkaar zetten, zo dacht de Britse geheime dienst. Een verontrustende gedachte vindt The Independent.
De minstens zo verontrustende gedachte dat de technologie dus ook een rechtere weg naar Irak kan hebben gevolgd, wordt niet uitgesproken door de krant.
